ΚΩΣΤΑΣ Ι. ΚΑΛΑΤΖΗΣ

Μικρό Οδοιπορικό

Εκδόσεις ΑΠΟΠΛΟΥΣ

Σάμος 2014

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
 Ο Κώστας I. Καλατζής έγραψε το οδοιπορικό Άγιο Όρος το 1993, αμέσως μετά από μια τετραήμερη επίσκεψή του εκεί με το φίλο του γιατρό Γιώργο Αθανάσαινα. Το κείμενο προέκυψε από επεξεργασία ημερολογιακών σημειώσεων, παρατηρήσεων αλλά και αναγνώσεων σχετικών με τα μοναστήρια και τους θησαυρούς, τη ζωή και τις συνήθειες, τη διαφορετικότητα του Αγίου Όρους. Στη χειροποίητη σελιδοποίηση του οδοιπορικού, με θερμοκόλληση, ο συγγραφέας ενέταξε δικές του φωτογραφίες και σκίτσα του Αθα- νάσαινα. Τα είκοσι περίπου αντίτυπα μοιράστηκαν σε ισάριθμους συγγενείς και φίλους. Ένα απόσπασμα της έκδοσης δημοσιεύτηκε στον Απόπλου 12 το 1994.
Οι εντυπώσεις εκείνες του Κ. I. Καλατξή και η συζήτησή του με τον Αγιορείτη μοναχό Θεόκλητο για την αξία της λογοτεχνίας και του Παπαδιαμάντη ίσως τον απασχολούσαν και στα επόμενα χρόνια, και με κάθε αφορμή συνέδεε τις εμπειρίες του με ανάλογες του γε νέθλιου τόπου, της Σάμου. Έτσι, σχεδόν είκοσι χρόνια μετά, συνέθεσε ένα άλλο αφήγημα με τίτλο «Απέναντι στο Άγιο Όρος, μικρή περιπλάνηση,». Πρόκειται για μια επίσκεψή του στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου στο Κουρούντερε της Σάμου και στην καταγραφή δυο τριών ιστοριών, που δεν έχουν άμεση σχέση με το Άγιο Όρος αλλά αποτελούν τη συνέχεια του προβληματισμού περί λογοτεχνίας και Παπαδιαμάντη που είχε 'ξεκινήσει εκεί με τον μοναχό Θεόκλητο. Η αφορμή για τα σχόλια στο παπαδιαμαντικό έργο φαίνεται ότι του δόθηκε από τις απορίες της εγγονής του Νέλλης. Το δεύτερο αυτό κείμενο, χωρίς να είναι δοκίμιο λογοτεχνίας, επιχειρεί μια αισθητική αποτίμηση της πεζογραφίας και του τρόπου με τον οποίο οικοδομείται ένα αφηγηματικό κείμενο. Επιδιώκει μέσω της αφήγησης από τον ίδιο και από το επινοημένο alter ego του, τη θεια Λουλούδα, να δείξει πως η πραγματική τέχνη του λόγου βρίσκεται στην απλότητα και πως ο λογοτέχνης, όποιος μόρφωσης και αν είναι, προετοιμάζει τη δομή του αφηγηματικού κειμένου με φυσικότητα και με στόχο να συγκινήσει όσους θα τον διαβάσουν. Περιγράφει με ιδιαίτερα παραστατικό τρόπο τις αφηγηματικές του τεχνικές και τις συνδέει αριστοτεχνικά με τον κορυφαίο πεζογράφο Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Παράλληλα ασκεί κριτική στην κριτική και σε κάποιους ειδικούς που δεν μπόρεσαν να ερμηνεύσουν σωστά το «Μοιρολόι της φώκιας». Επίσης, εκφράζοντας την πάγια θέση του, ασκεί δριμύτατη κριτική στον εκσυγχρονισμό διατηρώντας την αγνότητα του απλού κεριού και του θυμιάματος, του πνεύματος και της συμπεριφοράς των καθημερινών ανθρώπων που διαλέγονται με το θείο φυσικά και αβίαστα, χωρίς ίχνος υποκρισίας και ευσεβισμού.
X. Λάνδρος - Β. Δημητριάδης